ΛΙΒΑΝΑΤΕΣ

Λείψανα οικισμού της τελευταίας μυκηναϊκής περιόδου (1200-1100 π.X.) που αναπτύχθηκε σε χαμηλό παράλιο ύψωμα. Αποκαλύφθηκαν αποθηκευτικοί και οικιστικοί χώροι. Σημαντικότερα ευρήματα είναι τα αγγεία με παραστάσεις πλοίων και ναυμαχίας.
Στην παραλία του χωριού Λιβανάτες, τοποθετείται το επίνειο του Oπούντος, ο Kύνος. Στον παραθαλάσσιο λόφο Πύργος σώζονται τμήματα της οχύρωσης του οικισμού με πύργους και θέσεις πυλών γύρω από μεσαιωνικό πύργο.
Στην τοποθεσία Πατί, 1,5 χλμ. βόρεια από τους Λιβανάτες, κοντά στη θάλασσα, λείψανα παλαιοχριστιανικής βασιλικής στη θέση ερειπωμένης μεταγενέστερης εκκλησίας.

Οι Λιβανάτες (άλλη ονομασία: Λιβανάτα) είναι μια μικρή κωμόπολη του νομού Φθιώτιδας. Ανήκουν στην επαρχία Λοκρίδας και είναι πολύ κοντά στην Αταλάντη. Βρίσκονται ανάμεσα σε Λαμία και Αθήνα, απέχοντας περίπου 45 λεπτά από τη Λαμία και 1,5 ώρα από την Αθήνα. Έχουν σχεδόν 3500 μόνιμους κατοίκους.
Οι Λιβανάτες δεν είναι πολύ γνωστές στους Έλληνες, όμως έχουν αρκετά μεγάλη ιστορία. Στο βορειοδυτικό μέρος των Λιβανατών υπάρχουν τα ερείπια της πόλης Κύνος, μίας σημαντικής πόλης της αρχαίας Ελλάδας.

Σύμφωνα με τον μύθο η ιστορία των Λοκρών αλλά και όλων των Ελλήνων ξεκινάει από εδώ: Ο Δίας έκανε έναν κατακλυσμό το 1796 π.Χ. ή τον 15ο π.Χ. αιώνα. Οι μόνοι άνθρωποι που σώθηκαν τότε ήταν ο Βασιλιάς της Φθίας Δευκαλίωνας και η γυναίκα του Πύρρα επιπλέοντας πάνω σε κιβωτό. Ο Δευκαλίωνας ήταν γιος του Προμηθέα και η Πύρρα κόρη του Επιμηθέα και της Πανδώρας. Ζούσαν στην αρχαία πόλη Κύνος η οποία ήταν το λιμάνι του Οπούντα, της Μητρόπολης των Οπουντίων Λοκρών. Όταν, μετά από 9 μέρες, τελείωσε ο κατακλυσμός, ο Δίας έστειλε τον Ερμή στον Δευκαλίωνα και την Πύρρα και τους ρώτησε τι ήθελαν. Αυτοί ζήτησαν να ξαναγίνουν οι άνθρωποι. Έτσι σύμφωνα με συμβουλή του Δία ο Δευκαλίωνας και η γυναίκα του πήραν πέτρες και τις πετούσαν πίσω τους. Όσες έριχνε ο Δευκαλίωνας γίνονταν άνδρες ενώ αυτές που έριχνε η Πύρρα γίνονταν γυναίκες.

Ο Δευκαλίωνας και η Πύρρα έκαναν 3 παιδία: Τον Έλληνα (από όπου ονομάστηκαν οι Έλληνες), τον Αμφικτύωνα και την Πρωτογένεια. Ο Στράβων λέει ότι υπήρχε ο τάφος τις Πύρρας στον Κύνο. Ο Έλλην παντρεύτηκε την Ορσηίδα και έκαναν 3 παιδιά, τον Δώρο, τον Ξούθο και τον Αίολο και μοίρασε την Ελλάδα στα 3 παιδιά του. Ο Δώρος πήρε την περιοχή πάνω από την Πελοπόννησο για αυτό και οι κάτοικοι αυτής της περιοχής ονομάστηκαν Δωριείς. Ο Ξούθος πήρε την Πελοπόννησο και έκανε 2 γιους με την Κρέουσα. Οι γιοι του ήταν ο Αχαιός και ο Ίωνας από όπου ονομάστηκαν οι Αχαιοί και οι Ίωνες. Ο Αίολος πήρε την Θεσσαλία και οι κάτοικοι αυτής της περιοχής ονομάστηκαν από αυτόν Αιολείς. Παντρεύτηκε με την Εναρέτη και έκανε 7 αγόρια και 5 κορίτσια.

Από τον Αμφικτύωνα, τον άλλο γιο του Δευκαλίωνα και την Χθονοπάτρα γεννήθηκε ο Φύσκος που έγινε βασιλιάς των Οπουντίων. Μάλιστα ο γιος του Φύσκου, Λοκρός, πρώτα, και ο γιος του Λοκρού, Οπούς, μετά, βασίλεψαν ύστερα από τον Φύσκο. Γιος του Οπούντος ήταν ο Κύνος και γιοι αυτού ο Οδοίδοκος, ο Καλλίαρος και η Λάρυμνα. Γιος του Οδοίδοκου και της Λαονόμης ήταν ο Οϊλέας και γιοι αυτού ο Αίας από την Εριωπίδα και ένας νόθος, Μέδων.
Η Πρωτογένεια γέννησε με τον Δία έναν γιο, τον Οπούντα και όταν έγινε βασιλιάς των Ηλείων, έκανε κόρη με το όνομα Πρωτογένεια. Αυτήν την άρπαξε ο Δίας και αφού την πήγε στο βουνό Μέναλο της Αρκαδίας και συνέλαβε γιο, την έδωσε σύζυγο στο Λοκρό και με αυτόν η Πρωτογένεια έκανε ένα γιο που ονομάστηκε Οπούς από τον παππού του. Όπως διηγείται ο Απολλόδωρος ο γιος του Δία και της Πρωτογένειας ήταν ο Αέθλιος ο πρώτος Βασιλιάς της Ήλιδας

Οι πρώτοι που ονομάστηκαν Έλληνες ήταν οι Λοκροί, από τον Έλληνα, τον γιο του Δευκαλίωνα και της Πύρρας. Αλλά και ο Όμηρος Έλληνες λέει τους Λοκρούς και Φθιωτείς που πολέμησαν μαζί με τον Αχιλλέα στην Τροία. Ο Θουκυδίδης πιστεύει το ίδιο και αυτός. Η αρχαία πόλη Κύνος πράγματι υπάρχει και τώρα, ενάμιση χιλιόμετρο από την παραλία των Λιβανατών όπου γίνονται αρχαιολογικές έρευνες.
Η ιστορία του τόπου δεν σταματάει εδώ: Η καταγωγή του πατέρα του ήρωα της ελληνικής επανάστασης, Οδυσσέα Ανδρούτσου, Ανδρέας Ανδρίτσος ή Βερούτης ήταν από τις Λιβανάτες - υπάρχει ένα μνημείο για τον Ανδρέα Ανδρίτσο στην κεντρική πλατεία του χωριού. Ήταν οπλαρχηγός των Ελλήνων και σύμμαχος του Λάμπρου Κατσώνη. Ο Κατσώνης με τον μικρό του στόλο και ο Ανδρίτσος με 500 παλικάρια του έφεραν μεγάλη αναστάτωση στους Τούρκους κατά την αποτυχημένη επιχείρηση του Κατσώνη εναντίων των Τούρκων, στο τέλος του 18 αιώνα.

Για τον Οδυσσέα Ανδρούτσο δε χρειάζεται να αναφερθούν πολλά πράγματα, οι μεγάλες του νίκες απέναντι στους Τούρκους, με σημαντικότερη αυτή στο χάνι της Γραβιάς είναι γνωστές. Υπάρχει άγαλμά του στην πλατεία Αγίου Χαραλάμπους των Λιβανατών. Σημειώνεται ότι η σύλληψη του Οδυσσέα Ανδρούτσου έγινε στις Λιβανάτες: Όταν ο Ανδρούτσος είχε διαφωνήσει με την κυβέρνηση, ήλθε με τους άνδρες του στις Λιβανάτες. Τα στελέχη της κυβέρνησης, με αρχηγό τον Γκούρα - παλιό πρωτοπαλίκαρο του Ανδρούτσου - τον ακολούθησαν τον περικύκλωσαν στο υπάρχον ακόμα μοναστήρι της Αγίας Σωτήρος της Βολιβούς και τον συνέλαβαν. Στη συνέχεια τον φυλάκισαν στην Ακρόπολη των Αθηνών, απ΄ όπου και τον δολοφόνησαν, ρίχνοντάς τον στο γκρεμό.

Οι Λιβανάτες έχουν τρεις παραλίες, την Κυανή Ακτή, η οποία βρίσκεται στην παραλία των Λιβανατών (γύρω στα 1-1,5 χιλιόμετρα από την πλατεία του χωριού) και τις παραλίες Σχοινιάς και Αϊ-Γιάννης, η οποίες βρίσκονται κάπως πιο μακρυά από το χωριό - κοντά στην αρχαία πόλη του Κύνου. Και οι τρεις αυτές παραλίες έχουν τιμηθεί με την Γαλάζια Σημαία, από το υπουργείο Περιβάλλοντος, δηλαδή είναι ελεγμένες και κατάλληλες για κολύμβηση. Εκτός από αυτές τις 3 οργανωμένες παραλίες, υπάρχουν και πολλές άλλες μη οργανωμένες γύρω από τις Λιβανάτες.

Οι Λιβανάτες είναι κυρίως ένα αγροτικό χωριό. Έχουν πολλά ελαιόδεντρα και παράγουν καλό λαδί, καθώς και τις γνωστές πατάτες Λιβανατών. Επίσης παράγονται φασολάκια, βαμβάκι, ντομάτες, φυστίκια κ.α. Στην παραλία υπάρχει και ένα μικρό λιμάνι με αρκετές ψαρόβαρκες και διάφορα άλλα πλεούμενα.
Πρόσφατα, σύμφωνα με το νόμο Καποδίστρια, οι Λιβανάτες ενώθηκαν με άλλα δυο γειτονικά χωριά και έγιναν δήμος με όνομα Δήμος Δαφνουσίων. Πρωτεύουσα του δήμου είναι οι Λιβανάτες και περιλαμβάνονται τα γειτονικά χωριά Αρκίτσα - είναι αρκετά γνωστή λόγω του φέρυ-μποτ που υπάρχει εκεί προς τα Λουτρά Αιδηψού και Γουλέμι, ένα ορεινό αγροτικό χωριό. Σημειώνεται ότι η Αρκίτσα περιέχει και αυτή 3 παραλίες τιμημένες με τη γαλάζια σημαία, οπότε ο δήμος Δαφνουσίων έχει συνολικά 6 παραλίες με γαλάζια σημαία και είναι ένας από τους δήμους με τις περισσότερες καθαρές παραλίες πανελλαδικώς.

Σεραφείμ Παπαστέφανος