ΒΟΝΙΤΣΑ

Ομορφη παραλιακή κωμόπολη στην είσοδο του Αμβρακικού κόλπου, με ωραίες εκτεταμένες αμμουδιές και ιστορικούς χώρους με πολλά μνημεία. Απέχει 114 χλμ ΒΔ από το Μεσολόγγι και έχει 4.081 κατοίκους. Η πόλη ιδρύθηκε το Δ΄ αιώνα μ.Χ. Το ΙΔ΄ αιώνα υποτάχθηκε στον βασιλιά της Νεάπολης, τον ΙΕ΄ στους Ενετούς, το 1797 στους Γάλλους και έπειτα στον Αλή Πασά. Απελευθερώθηκε το 1828. Το 1862 ήταν η έδρα της επανάστασης του Θ. Γρίβα εναντίον του Όθωνα. Η πόλη χτίστηκε στα θεμέλια του αρχαίου Ανακτορίου, πόλη που έπαψε να υπάρχει από την εποχή του Αυγούστου.

Στην κορυφή του Βουνού σώζονται ερείπια μεσαιωνικού κάστρου από την εποχή που η Βόνιτσα ανήκε στο Δεσποτάτο της Ηπείρου. Εκεί σώζεται το εκκλησάκι της του Θεού Σοφίας-12ου αι.- Βυζαντινό φρουριακού τύπου.

Αξιόλογες είναι οι εκκλησίες της Παναγίας, με ωραίες τοιχογραφίες, του Αγίου Ιωάννη και του Αγίου Σπυρίδωνα, με λεπτοδουλεμένο τέμπλο.
Στο χωριό Θύριο -15 χλμ. ΝΔ- υπάρχει Αρχαιολογικό Μουσείο, με ευρήματα των ανασκαφών της περιοχής, επιγραφές Κλασικής και Ρωμαϊκής Εποχής, μαρμάρινο επιτύμβιο ανάγλυφο κόρης 4ου αι. π.Χ., ακέφαλο άγαλμα Αρτέμιδας, σύμπλεγμα του Μίθρα, επιτύμβιες στήλες, τεμάχια ψηφιδωτού Ρωμαϊκών Χρόνων κ.ά.

Στο ΄Ακτιο -15 χλμ Δ- ο αρχαιολογικός χώρος και το βενετσιάνικο φρούριο.

Στα νερά της λίμνης Βουλκανιάς, κοντά στο χωριό ΄Αγιος Νικόλαος -10 χλμ ΝΔ- είναι βυθισμένη μια παλιά πόλη. Εκεί βρίσκεται και το περίφημο σημείο «Αυλάκι της Κλεοπάτρας» περιοχή από την οποία πέρασε το στόλο της -το 31 π.Χ.- από την Πάλαιρο (Ζαβέρδα) ως τον προλιμένα στο ΄Ακτιο, η περιβόητη Βασίλισσα της Αιγύπτου, για να δοθεί η γνωστή ναυμαχία μεταξύ Οκτάβιου και Μάρκου Αντώνιου. Στη φωτογραφία που ακολουθεί άποψη από τον Άγιο Νικόλαο. Στο δρόμο προς τη Λευκάδα -18 χλμ ΝΔ- υπάρχει το βενετσιάνικο φρούριο.